Z punktu widzenia użytkownika łączniki, gniazda i inne podobne elementy stanowią najważniejszy osprzęt elektryczny. To one pozwalają na wygodne i dostosowane do potrzeb korzystanie z instalacji. Na rynku istnieje na tyle dużo różnorodnych rozwiązań, że stworzenie funkcjonalnego systemu nie powinno stanowić problemu. Co warto wiedzieć o osprzęcie elektrycznym? Zapraszamy na przegląd produktów i ich zastosowań.

Osprzęt elektryczny – kryteria wyboru

Osprzęt elektryczny można podzielić według wielu kryteriów. Dobiera się je zazwyczaj pod względem funkcjonalnym, ale także estetycznym. Przy ich wyborze najczęściej zwraca się uwagę na:

• sposób działania – łączniki mogą być wyposażone w przyciski, suwaki i pokrętła mechaniczne lub też elektroniczne płytki z sensorami dotykowymi;
• wykorzystane materiały – najczęściej łączniki, gniazda, ramki i inne podobne elementy wykonywane są z praktycznych i estetycznych tworzyw sztucznych, ale dostępne są także elementy stalowe, aluminiowe, szklane, drewniane, porcelanowe, skórzane czy też z kompozytów;
• klasa ochronności – do stosowania na zewnątrz lub np. w łazienkach przeznaczone są gniazda i łączniki o podwyższonej szczelności.

Różne elementy osprzętu elektrycznego występują także w wielu wariantach pod względem funkcjonalnym.

Typy łączników – podział ze względu na funkcjonalność

W zależności od potrzeb użytkownicy mogą zdecydować się na różne typy łączników ułatwiające wygodne korzystanie z oświetlenia lub też rozmaitych urządzeń elektrycznych. Pod tym względem można wyróżnić m.in.:

• łączniki jednobiegunowe – pojedyncze, z jednym przyciskiem;
• łączniki dwubiegunowe – z jednym przyciskiem, ale umożliwiające załączenie dwóch obwodów elektrycznych w tym samym czasie.
• łączniki schodowe – stosowane w parach, montowane np. na górze i na dole schodów; służą do obsługi tego samego obwodu z różnych miejsc;
• łączniki krzyżowe – stosowane razem z włącznikami schodowymi wtedy, gdy potrzebna jest obsługa jednego obwodu z trzech lub większej liczby miejsc (np. w budynkach wielopiętrowych);
• łączniki świecznikowe – wyposażone są w co najmniej dwa przyciski, używane do włączania różnych grup oświetlenia (np. części żarówek w żyrandolu, pojedynczych lamp itp.);
• łączniki żaluzjowe – z jednym lub dwoma przyciskami, stosowane do sterowania żaluzjami, roletami, markizami itp.;
• łączniki zwierne – używane do otwierania furtek, włączania dzwonka czy czasowego włączania oświetlenia (np. na klatkach schodowych); obwód załączany jest albo na określony czas po naciśnięciu przycisku, albo tylko podczas jego przyciskania;
• ściemniacze – łączniki umożliwiające regulację natężenia oświetlenia.

Coraz częściej istnieje możliwość połączenia łączników z systemem inteligentnego domu i ich zdalnej obsługi (np. pilotem lub smartfonem).

Typy gniazd – podział funkcjonalny

Gniazda również różnią się od siebie pod względem funkcjonalnym. Można wyróżnić m.in.:

• gniazda instalacyjne – najpopularniejsze, służą do podłączania odbiorników ruchomych i przenośnych (takich jak: piekarnik, suszarka czy czajnik elektryczny) za pomocą odpowiedniej wtyczki; dostępne w różnych klasach szczelności (standardowo stosuje się IP20, a do pomieszczeń wilgotnych IP44 z klapką);
• gniazda głośnikowe – do podłączania kabli głośnikowych, występujące w konfiguracji jedno lub kilkukrotnej;
• gniazda antenowe –  służą do przesyłania sygnału radiowego, telewizyjnego lub satelitarnego, występują w kilku typach;
• gniazda multimedialne – stosowane w celu podłączenia urządzeń emitujących obraz i dźwięk, mogą mieć różne wejścia;
• gniazda teleinformacyjne – służą do podłączenia sieci telekomunikacyjnej oraz internetowej, występują w wariantach o różnej liczbie gniazd.

Istnieje również szereg gniazd specjalnych o specyficznych zastosowaniach.

Obecnie gniazda i łączniki najczęściej montuje się w wielokrotnych ramkach, w ramach systemów o budowie modułowej. Są one spójne pod względem estetycznym i pozwalają na dostosowanie instalacji do potrzeb użytkownika. Warto dobrze przemyśleć lokalizację, ilość i typy elementów osprzętu elektrycznego we wnętrzu na etapie jego projektowania. Znacząco wpływ to bowiem na komfort użytkowania pomieszczeń.